Bill Gates

William Henry Gates III (Bill Gates) là con trai duy nhất một gia đình danh giá ở Seattle. Cụ cố nội là người sáng lập Ngân hàng Quốc gia thành phố Seattle, từng là bạn thân của chính khách huyền thoại William Jennings Bryan và John Pershing - vị tướng lừng danh quân đội Mỹ thời Thế chiến thứ nhất.

Đứa trẻ khác biệt

Thống đốc Robert Evans là bằng hữu của gia đình, tương tự là Brock Adams - vị nghị sĩ Mỹ từng thuê cậu bé 16 tuổi Bill Gates giúp việc cho mình tại văn phòng Quốc hội.

Mẹ cậu là người mà báo chí địa phương gọi là “nhân vật vai vế” (có chân trong Tổ chức United Way; quản trị viên một trường đại học; giám đốc Ngân hàng West Coast).

Cha cậu được miêu tả là “nhân vật trụ cột của công chúng”, William H. Gates II (Bill Gates bố) cũng là chủ tịch một hãng luật. Mẹ Gates còn là bạn thân của Katharine Graham (cố chủ bút tờ Washington Post). Gia đình Gates trung thành với Đảng Cộng Hòa.

Người ta kể rằng Gates đã đọc nát như cháo từ A-Z một bộ bách khoa toàn thư khi chưa đầy 10 tuổi. Có lúc bố mẹ đã đưa Bill Gates đến gặp một nhà tâm thần học. “Nó rất khác biệt so với bọn trẻ lớp 6 khác - bà mẹ thở dài - Nó sẽ ngồi ghế sau xe, đúng ở chỗ kia cơ chứ không phải chỗ khác, cứ như thể ngân hà sẽ biến mất nếu nó làm khác đi”.

Gia đình đã lên kế hoạch gửi cả ba đứa con đến trường công lập, nhưng cuối cùng bố mẹ Gates đã áp dụng ngoại lệ đối với đứa con giữa khó hiểu của mình. Họ cho nó học lớp 7 tại Trường Lakeside, ngôi trường con trai tốt nhất trong vùng.

Mở bất kỳ cuốn kỷ yếu nào của Trường Lakeside từ năm 1967-1972, chọn bất kỳ cái tên nào, bạn cũng có thể an tâm khi đặt cược rằng người đó chắc chắn nhớ đến một thằng bé sáng sủa tên Gates, thường xuyên rị mọ trong phòng vi tính của trường.

Có bạn học nhận xét “nó thông minh một cách đáng sợ”; đứa khác nói rằng nó là thằng nhóc không biết cách cư xử, khoái màn ôm bụng cười lăn cười bò mỗi khi có bạn trong lớp trả lời sai câu hỏi của thầy. “Kiêu ngạo” là từ được dùng nhiều hơn bất kỳ từ nào khác khi các bạn tiểu học kể về Gates.

Hãy cố gắng bán một cái gì đó đi!

Lo sợ có thể thằng bé không bao giờ dứt khỏi vi tính, bố mẹ yêu cầu nó thôi học vào năm 14 tuổi, tạm ngưng trong chín tháng. Thằng bé chuyển sang nghiên cứu tiểu sử, từ Napoleon đến Franklin D. Roosevelt; đọc tờ Business Week của bố theo cái kiểu mà những đứa trẻ khác khoái trá chui vào gầm giường nghiền ngẫm Playboy.

Bill Gates không hẳn là đứa trẻ ngồi lì cả buổi chiều ở Trung tâm máy tính Lakeside nhưng chắc chắn nó là đứa tham vọng nhất. Chính “tinh thần thầu khoán” đã làm nó khác hẳn đồng bạn. Trong khi hầu hết trẻ trang lứa sẵn lòng chơi trò tic-tac-toe, Gates thì nói: “Hãy trở lại với thế giới thực và cố gắng bán một cái gì đó đi”.

Trong thời gian từ lớp 8-11, Gates đã thử kinh doanh không dưới ba lần. “Chúng tôi muốn mở rộng lực lượng lao động” - Gates tuyên bố và khởi đầu tìm những học sinh sẵn sàng làm công việc đục lỗ phiếu với tiền công vài xu/giờ (đối tác của hai trong số ba công việc làm ăn là người đồng sáng lập Microsoft - Paul Allen).

Với Bill, điều đó chưa bao giờ là vì tiền. Đó là những lời mà luật sư của Gates tuyên bố ngay khi xuất hiện bài báo đầu tiên nói về gia sản kếch sù tạo dựng trong chớp mắt của ông. “Điều Bill quan tâm nhất là làm sao viết được những phần mềm vĩ đại” - nhân viên phòng quan hệ đối ngoại Microsoft tuyên bố.

“Đối với Bill, tất cả chỉ là phần thưởng chiến thắng trước đối thủ, còn tiền bạc là chuyện nhỏ” - những người tự cho rằng mình hiểu rõ Gates hơn ai hết đã nói như vậy. Người ta đã không chú ý tới đám bạn bè thời thơ ấu của Gates, những người còn nhớ như in rằng Bill Gates từng tuyên bố kiếm được tiền triệu trước năm 25 tuổi hoặc chuyện Bill bỏ dở Đại học Harvard chỉ vì sợ cơ hội kiếm tiền quan trọng tuột đi mất.

Đứa trẻ lớn

Một người đại diện bán hàng Microsoft từ năm 1982 kể rằng Bill có trí tuệ của một cụ già và bản năng của một đứa bé. Gates mua xe không có radio vì theo anh, radio làm sao nhãng công việc. Cũng lý do đó, Gates không mua tivi cho mãi tới thời gian gần đây.

Là người thuận tay trái, Gates vẫn luyện viết tay phải ngay trong cuộc họp hoặc những lúc không làm việc mà anh gọi là “chu kỳ trí tuệ”. Phóng viên tờ People từng để ý một bản đồ châu Phi được gắn trong gara tại vị trí mà mắt Gates có thể lướt qua khi ngồi vào hay bước ra xe.

“Trí óc của bạn còn nhiều dải rộng chưa bao giờ được dùng đến” - Gates giải thích. Gates thậm chí có vẻ giống chiếc máy tính, như trong một lần phát biểu với báo chí: “Về phương diện phân phối thời gian, tôn giáo không tỏ ra hiệu quả”.

Theo như những gì cánh báo chí biết, anh ghét ngày nắng đẹp vì sở thích du lịch trong thời gian này sẽ làm hao phí quỹ làm việc của các nhân viên mẫn cán. Trong một cuốn tiểu sử của Gates, tác giả kể rằng anh bị cuốn vào công việc đến nỗi mẹ anh không chỉ chọn ngôi nhà cho anh mà còn tự sắp xếp đồ đạc và trang trí khi anh ở Nhật Bản.

Mặc dù Gates sống cách gia đình chỉ 20 phút đi xe, bà mẹ tội nghiệp vẫn luôn gửi thư và bưu thiếp cho con, và không biết rằng chúng bị xếp thành đống ở góc bàn. Bà cụ cũng liên tục nhắc Gates phải gội đầu và có khi cụ làm phiền tới mọi người trong công ty khi hỏi đi hỏi lại: “Nó tự chăm sóc bản thân được không?”.

Thậm chí bà còn mua quần áo cho con và giúp chọn màu sắc thích hợp bằng cách kẹp ghim thành từng bộ với nhau.

Bill Gates thuê trợ lý hành chính nhưng họ thường đảm đương cả phần “hậu cần” - theo lời nguyên trợ lý Estelle Mathers. Nếu biết Bill có cuộc họp lên lịch sẵn vào sáng sớm, Mathers luôn gọi về nhà để đánh thức anh. Cô cũng lái xe đưa anh ấy ra sân bay và tư vấn luôn về trang phục cho từng cuộc hẹn.

Trước buổi tiệc lớn, cô nhắc anh chải tóc... Có trí nhớ phi thường (có thể đọc một mạch và nhớ từng chi tiết kế hoạch kinh doanh của các đối thủ!) nhưng Bill thường quên hành lý tại khách sạn, chẳng hạn một hợp đồng quan trọng, tập séc du lịch trị giá hàng ngàn USD, vali quần áo...

Gates thích ngồi ghế bình thường trên máy bay thay vì ghế hạng nhất. Hơn nữa, anh cũng không thích xe sang trọng. Trong thời gian dài, Gates không chấp nhận bãi đậu xe riêng cho đến đầu thập niên 1990...

Một cô nàng (mà bố mẹ Bill Gates chọn cho con trai khi anh từ Harvard về nhà nghỉ hè) kể với phóng viên tờ Seattle Post - Intelligencer - rằng anh ta là kẻ có rất ít kinh nghiệm với phái nữ.

Câu hỏi đầu tiên mà Gates đưa ra trong cuộc gặp đầu tiên: Em được mấy điểm hồi thời trung học vậy? Câu thứ hai là số điểm của Gates. Anh được 790 điểm trong kỳ thi môn toán nhưng phải thi lại vì phạm một lỗi ngớ ngẩn. Và đương nhiên anh đạt được số điểm 800 tròn trịa ở lần thi thứ hai.

Còn có câu chuyện kể từ người bạn thân nhất của Bill Gates, người tâm phúc mà Gates sau này mời làm phù rể đám cưới mình, người mà Gates đã biến thành tỉ phú.

Đó là Steve Ballmer, người kể với phóng viên People về cái gã “điên rồ” mà thiên hạ luôn bàn tán khi anh ta còn học năm 1 đại học, đại loại như sau: anh ta ngủ gà ngủ gật trong lớp toán hoặc tay chống cằm, trông có vẻ rất chán đời trừ phi phát hiện giáo sư vừa nhầm lẫn và sau đó hào hứng giải thích cái lỗi ấy.

Bill Gates - người bỏ học lừng danh

Đầu thập niên 70 của thế kỷ trước, một sinh viên gầy ốm, học hành không mấy xuất sắc đã tuyên bố với các giáo sư Harvard: anh sẽ trở thành triệu phú năm 30 tuổi. Năm 31 tuổi, người sinh viên ấy trở thành tỷ phú.

Đó là Bill Gates, người mà một trong các giáo sư này về sau từng nhận xét: "Gates là một doanh nhân kiệt xuất nhưng là một cá nhân quái gở".

"Đừng đấu với cậu ta"

Cả đời Bill Gates đấu tranh cho sự độc lập, cho việc khẳng định "cái tôi" của mình. Nạn nhân đầu tiên của sự tự khẳng định này là cha mẹ ông. Mẹ của Gates, bà Mary, là một giáo viên phổ thông nghiêm khắc. Có lần, bà phạt con trai phải xuống tầng hầm vì tội không chịu dọn phòng. Tới giờ cơm, gọi mãi vẫn không thấy con lên, bà phải xuống nước:

- Tại sao con không trả lời? Con làm gì dưới đó?

- Con suy nghĩ.

- Còn suy nghĩ nữa đấy? - Bà mẹ giận sôi lên.

- Đúng. Con suy nghĩ. Vậy mẹ chẳng bao giờ phải suy nghĩ à?

Khi đó Gates đang học lớp sáu.

Lo âu về cuộc nổi loạn của cậu con, cha mẹ Gates đưa con tới chuyên gia tâm lý. Sau vài buổi làm việc, nhà tâm lý tuyên bố: "Ông bà sẽ thua trong trận chiến với cậu ta thôi. Vì thế tôi khuyên hai người phải thích nghi với cậu bé. Thậm chí đánh đập cũng chẳng ích gì. Đấu nhau với cậu ta là vô vọng, chẳng ích gì đâu". Cha mẹ Gates nghe theo lời khuyên.

Năm tháng trôi qua, nhiều nhà khổng lồ Mỹ bằng kinh nghiệm riêng của mình đã hiểu thế nào là đấu nhau với Gates. Trong vòng hai thập niên, William Henry Gates III đã bỏ lại phía sau nhiều kẻ cạnh tranh.

"Sếp sẽ là tôi"

Cha của Gates là một cựu luật sư, đang điều hành công việc từ thiện của con trai, có lần kể lại: "Còn là một đứa bé, Bill đã tự lắc chiếc nôi của mình".

Từ chiếc nôi tự lắc đó, Bill đã bò ra, bé tí và ốm yếu, nhưng tinh thần kiên cường. Cha mẹ Bill quyết định cho cậu vào học ở một truờng tư địa phương. Có lúc cậu mê mệt nghệ thuật biểu diễn, từng đóng vai chính trong vở "Hài kịch đen" của nhà hài kịch Scheffer. Thế nhưng cuối cùng, máy tính đã thắng nàng thơ.

Chính ở trường phổ thông Bill Gates 13 tuổi cùng người bạn Paul Allen lần đầu tiên đã chế ra một thiết bị đầu cuối (terminal) thô sơ của máy tính. Sau đó họ viết hai chương trình, Chương trình thứ nhất biến thành một hệ thống toán học, còn nội dung chương trình thứ hai người ta không dám tiết lộ, nhưng có người giải thích: đọc xong tiểu sử Napoleon, Gates đã viết một trò chơi điện tử có tên "Rủi ro", mục tiêu là thống lĩnh thế giới.

Thuở nhỏ, Gates học chẳng giỏi giang gì. Thế rồi bất ngờ cậu tốt nghiệp lớp 9 với toàn điểm A mà chẳng hề dòm ngó gì trong sách, đàng hoàng bước vào top 10 học sinh giỏi nhất Mỹ trong kỳ thi năng khiếu. Lớp 10, Bill đã không học, mà dạy vi tính. Khi đó, cậu đã viết chương trình giúp lên kế hoạch hiệu quả hơn cho thời biểu học của lớp. Nhưng chương trình này còn có một mục tiêu bí mật: giúp Gates ghi danh vào các lớp có các nữ sinh đoan trang.

Những năm đó, Bill Gates có người bạn thân là Kent Evans, con trai một mục sư. Bill Gates hồi tưởng: "Lúc đó, chúng tôi cùng đọc Fortune và mơ tới việc làm chủ thế giới. Tới tận giờ, tôi vẫn còn nhớ số điện thoại cậu ấy". Họ cùng nhau thành lập công ty Lakeside Programme Groups và bắt đầu phục vụ cho các hãng xưởng địa phương.

Chính lúc đó, ngay trên ghế nhà trường, Allen đã mưu toan khuất phục Gates và nắm hết mọi việc. Nhưng rất nhanh sau đó Allen hiểu trong việc lập ra mã chương trình cậu hết sức cần con người tài năng và không biết mệt Bill Gates. Paul mời Gates hợp tác. "Được thôi", Gates đáp, "Nhưng với một điều kiện: sếp sẽ là tôi".

Microsoft ra đời

Để thư giãn sau những ngày làm việc căng thẳng, Evans thường đi leo núi. Một trong những kỳ leo núi của Evans đã kết thúc bằng tai nạn. Evans qua đời. Đó là bi kịch đầu tiên trong đời Gates. Cho đến trước đó, Gates chưa từng nghĩ về cái chết. Hai tuần liền Bill như trong một làn sương, không thể làm gì.

Cái chết của Evans làm Gates xích gần Allen hơn. Allen thuyết phục bạn trở thành, như sau này người ta nói, "kẻ bỏ học nổi tiếng nhất Harvard". Thay cho chiếc bằng tốt nghiệp Harvard là sự ra đời của công ty Microsoft, lúc đầu được viết là Micro-Soft (còn có một phương án nữa là Allen and Gates Inc.). Công ty mới có nhiệm vụ cung ứng phần mềm cho các máy tính khi đó mới ra đời, đang rất “mốt”.

Huyền thoại Microsoft được dệt nên như sau: tháng 12/1974, Allen đi tới Harvard để gặp Gates. Trên đường đi, Allen ghé qua quầy báo mua một vài tạp chí. Và điều Allen tìm thấy ở một trong những tờ tạp chí đó đã vĩnh viễn thay đổi cuộc đời của ông và bạn. Trên bìa của tờ "Điện tử phổ thông" là ảnh chiếc máy tính Altair-8080, với hàng chữ to: "Chiếc máy vi tính đầu tiên trên thế giới có khả năng cạnh tranh với các mô hình thương mại".

Vài ngày sau Gates liên lạc với nhà sản xuất Altair - công ty MITS, và thông báo đã cùng với Allen lập ra phiên bản ngôn ngữ chương trình Basic có thể dùng cho Altair. Gates nói láo. Bởi tới lúc đó đôi bạn chưa viết được một mã số nào. Không những thế, họ còn không có trong tay chiếc Altair nào, dù chỉ là một con chip. MITS, hiển nhiên không biết điều đó, phúc đáp rằng họ quan tâm tới kế hoạch của hai người. Thế là đôi bạn chạy nước rút với Basic.

Gates lo phần mã số, còn Allen lo kích hoạt Altair trên một chiếc máy tính học đường PDP - 10. Nửa tháng sau chương trình hoàn tất. Allen mang tới MITS. Đó mới là lần đầu tiên cậu chạm tay vào máy vi tính Altair. Điều kỳ diệu đã xảy ra - chương trình làm việc! Hợp đồng được ký. “Xuất hiện thị trường cung ứng phần mềm”, Gates vui sướng reo lên. Cùng với đó, Microsoft ra đời.

Khi còn ở Harvard, Gates chơi thân với Steve Ballmer, người sau này trở thành bộ óc của Gates. Khi Gates quyết định tập trung vào việc sáng tạo, ông giao cho Ballmer công việc điều hành Microsoft với chức chủ tịch công ty và giám đốc về công nghệ thông tin (CIO). Gates rủ Ballmer bỏ Procter & Gamble (P&G) vào năm 1980, khi Microsoft phát triển nhanh tới độ cần một nhà quản lý "không phải dân kỹ thuật".

Hôn nhân

Bill Gates đã lập gia đình với cô nhân viên Melinda French. Lễ thành hôn được tổ chức vào lúc hoàng hôn tại sân gôn của một hòn đảo nhỏ thuộc Hawaii. Chuyện tình của họ cũng độc đáo và khác người như chính cuộc sống và tính cách của Bill Gates vậy. Hồi còn chưa cưới, khi đi dạo phố, họ chỉ ăn đồ của Mc.Donal's. Khi xem phim, họ khiêm tốn ngồi ở hàng ghế thứ 5. Hơn nữa, Bill Gates lúc nào cũng không có lấy một xu dính túi nên Melinda phải chi tiền. Rồi một ngày bình thường như bao ngày khác, Bill Gates bày ra mẹo mới. Anh yêu cầu Melinda cùng chơi một trò chơi  điện tử do anh sáng tạo ra và phải đạt được mức điểm cao nhất ở mức chơi khó nhất. Cô đã thắng, trên màn hình hiện lên dòng chữ: “Cưng ơi, cưng có muốn trở thành vợ anh không?”. Melinda nghẹn ngào đáp: “Dạ, có”. Sau này Bill thổ lộ với một người bạn: “Ơn Chúa, trên đời này vẫn còn những phụ nữ thông minh”. Sau lễ cưới, họ đi du lịch Thái Lan, Ôxtrâylia, Braxin và Châu Phi. Họ sẽ dọn đến ở trong một ngôi nhà thần tiên tại Seattle, nơi Bill Gates cho khởi công xây dựng từ ba năm trước. Giá trị ngôi nhà vào khoảng 35 đến 45 triệu USD. Mọi tiện nghi trang trí trong nhà đều là mẫu mực. Đặc biệt, Bill Gates đã cho lắp đặt khắp mọi nơi trong tòa nhà loại màn hình có độ phân giải cao (giá 80.000 USD một chiếc), tái hiện nhiều tác phẩm nghệ thuật lên màn hình, kể cả tranh của Rembrandt và Picasso. Quả là lãng mạn kiểu vua máy tính và công nghệ cao!

Đường tới thành công

Vấn đề dùng người

Người ta đã nói nhiều đến trí thông minh và những thành đạt mà Bill Gates có được cho đến hôm nay. Nhưng ít người chú ý, hoặc khó có thể dễ dàng nhận ra những bí quyết làm nên ông chủ Microsoft, vị hoàng đế của thế giới tin học. Một trong số đó là thuật dùng người và tài thuyết khách xứng ngang tầm Gia Cát Lượng của Bill Gates.

Bộ tham mưu của Bill Gates có ba nhân vật trụ cột. Ông chủ Microsoft hoàn toàn tin tưởng vào “bộ tham mưu” của mình, giao cho họ phụ trách và xử  lý các vấn đề trực tiếp phát sinh. Mỗi tháng, Bill Gates họp với họ một lần, hoạch định công việc kế tiếp, sau đó dành thời gian đi thực địa và thuyết khách. Có thể nói “hậu phương” vững chắc ấy đã tạo điều kiện để Bill Gates yên tâm gây dựng tên tuổi và của cải như ngày nay. Trước hết là Steve Ballmer, người bạn từ thưở hàn vi ở Đại học Havard. Ballmer chăm lo đến những khả năng xã hội của Gates, đưa anh vào làm thành viên của một Câu lạc bộ của trường đại học và sau đó, trong những chuyến viếng thăm New York, chính Ballmer đã lôi Gates vào những quán ăn nổi tiếng thời đó như Studio 54. Năm 1980, khi Microsoft bắt đầu phát triển, Bill Gates cần sự hỗ trợ của một người thông mình mà không nhất thiết phải là một kỹ thuật gia. Anh mời gọi Steve Ballmer, lúc đó đang làm việc cho Procter & Gamble bằng một tỷ lệ cổ phần tại công ty. Tất nhiên, quan hệ giữa hai cá tính quá mạnh này cũng có lúc gây ra bão táp. “Cuộc đụng độ lớn đầu tiên xảy ra khi tôi yêu cầu nhận 17 người mới vào hãng”, Ballmer kể lại, “vậy là anh ta khẳng định tôi muốn đẩy anh ta vào cảnh phá sản”. Gates luôn tuân theo quy định: thay vì vay nợ, Microsoft bao giờ cũng phải có đủ tiền ở nhà băng, để có thể sống tròn một năm mà không cần tới “đầu vào”.

Nếu người ta coi Steve Ballmer là cố vấn về mặt xã hội của Bill Gates thì cánh tay phải về trí thông minh lại thuộc về Mathan Myhrvold. Anh là tiến sĩ vật lý và có niềm đam mê với những mảnh đất, những lĩnh vực hết sức khác nhau. Anh yêu thích công nghệ thông tin, những con khủng long và cả công việc nấu bếp. Có những buổi tối, chính anh đã đảm nhận vai trò bếp trưởng tại Rovers, một nhà hàng kiểu Pháp tại Seattle. Đánh giá về ông chủ Bill Gates, Mathan Myhrvold nói: “Mỗi một quyết định của anh ta đều dựa trên những hiểu biết về ưu thế và nhược điểm. Anh ta không cần phải tin tưởng vào một chính sách nhân  sự đúng đắn. Điều đó thể hiện rõ qua giọng nói”.

Quan điểm của Microsoft về vấn đề tuyển dụng rất độc đáo. Cái họ cần là chỉ số thông minh và “bề dày trí thông minh”. Càng trẻ bạn càng dễ được ông  chủ quan tâm. Ông ta không hề đặt nặng vấn đề vóc dáng hay tính khí của bạn, điều quan trọng là bạn phải thực sự có năng lực, nhanh nhẹn, hiểu biết và ham  học hỏi phương pháp tuyển dụng này rất phù hợp và là yếu tố căn bản trong sự vận hành hiệu quả của Microsoft: hiểu thấu đáo đối tượng. Bill Gates là mẫu  hình lý tưởng nhất. Cuộc sống của ông chính là vì tin học, vi tính nên ông không ngừng quan tâm tới “chiến lược”, “thị trường”, “công nghệ”. Nếu bạn có thể đáp ứng được tham vọng đó của ông ta, bạn sẽ được nhận. Nếu bạn không đáp ứng  được đòi hỏi này, ông chủ sẽ không ngần ngại mời bạn ra khỏi cửa. Một nữ ứng viên không được thu nhận đã từng kể lại: “Ông ấy bất chợt xuất hiện ở văn phòng tuyển dụng. Ngay sau lời chào, ông đã đưa ra một loạt câu hỏi như:  Điểm mạnh và yếu của các đối thủ cạnh tranh của hãng? Những hãng nào giỏi hơn chúng ta? Tại sao? Doanh thu của họ như thế nào? Mức xuất khẩu?... Tôi bị  bất ngờ, không biết trả lời ra sao. Bill Gates tỏ vẻ không hài lòng và gay gắt nói:  “Sao cô cứ đờ người ra thế”. Tôi vẫn không thể nói nổi và thế là xong. Vậy là muốn trở thành nhân viên của Bill Gates, bạn hãy nhớ, trước khi trình bày một  sản phẩm hay kế hoạch, bạn phải khai thác và xử lý mổ xẻ nó như nó đã xuất hiện trên thị trường từ 2 năm nay. Bill Gates vẫn thường nói với các nhân viên  rằng: “Nếu bạn không biết trả lời mọi câu hỏi của tôi, tôi không thể quyết định nhanh được. Và Microsoft không thể tiếp tục làm kẻ dẫn đầu”. Trong hãng vẫn kể câu chuyện rằng, bình thường nói chuyện với người khác là kiểu uống từ một nguồn nước đang nhỏ từng giọt, còn nói chuyện với Bill Gates thì giống như uống nước từ vòi phun của... lực lượng cứu hỏa. Gates, Ballmer và Myhrvold đều thống nhất quan điểm: thà nhận một bộ não còn trẻ, thiếu kinh nghiệm song chói sáng - họ gọi đó là bản sao của Bill Gates – còn hơn là một bạn đồng  nghiệp có quá nhiều kinh nghiệm. Trong những cuộc phỏng vấn tuyển người,  nhà quản lí của Microsoft không quan tâm tới việc ứng viên biết những gì mà là anh ta xử sự ra sao trước những câu hỏi rối rắm phức tạp trước mắt.

Môi trường làm việc

Một nét độc đáo nữa ở tập đoàn máy tính hàng đầu thế giới này chính là môi trường làm việc. Trong khuôn viên của hãng, rất ít khi nghe thấy tiếng chuông điện thoại. Bill Gates lãnh đạo hãng của anh chủ yếu bằng ba phương pháp: mỗi ngày (và mỗi đêm) anh đưa ra hàng trăm hoặc nhiều hơn nữa những thông điệp điện tử, mỗi tháng một lần anh gặp gỡ một nhóm quản trị hàng đầu và mỗi ngày anh gặp hai hoặc ba nhóm nghiên cứu đang làm việc bên những sản phẩm khác nhau. Đó là không khí thoải mái, không câu nệ thứ bậc. Ví dụ một lần, có 7 nhà quản trị trẻ tuổi trong nhóm “Web – DVD” tụ tập trong phòng họp cùng Bill Gates. Họ đã làm việc gần một năm trời để cho ra đời chiếc đĩa Video - Disc, chiếc đĩa không chỉ thu nhận nội dung mà có cả chương trình lựa chọn các thông tin Web cho máy thu hình. Bill Gates muốn kiểm tra lại tiến độ công việc của họ. Sau khi xử lý rất nhanh các tập giấy dày, anh đã nắm bắt được điều cơ bản nhất trong báo cáo của họ. Bill Gates lắc lư người từ đằng trước ra đằng sau và “bỏ bom” họ bằng những câu hỏi. Không một ai ở đây có cảm giác lên gân hoặc đang chiến đấu để người khác chú ý đến mình, cũng chẳng có ai ngại ngần khi nói ra ý kiến của mình hoặc phản bác, khiêu khích lại Gates. 7 người này lập luận rằng tiền bản quyền 10 USD cho một sản phẩm là quá thấp. Bill Gates hỏi lại: “Tại sao chúng ta phải đòi nhiều hơn?”. Họ giải thích rằng với 10 USD, sẽ rất khó có tiền lãi nếu so với số tiền đầu tư đã bỏ ra. Bill Gates nhận thấy họ chưa nhìn được bức tranh toàn cảnh. Anh giải thích: “Trong vài năm tới đây, chúng ta không cần phải kiếm thêm tiền. Với MS - DOS cũng thế, chúng ta  không hề kiếm được đồng nào với seri đầu tiên. Nếu có thể tiến vào thị trường với 10 USD thì hãy làm đi”. Lời giải thích cụ thể và chắc chắn ấy đã khiến các đồng nghiệp trẻ phải tâm phục khẩu phục.

Nhiều người đã từng nhận xét: Microsoft chính là hình ảnh của Bill Gates, mộc mạc, hay tranh đấu, hay tấn công, lanh lợi, giàu tưởng tượng, có óc tổ chức cao và không biết đến những khái niệm kiểu như chịu đựng hay kiên nhẫn. Làm việc từ 70 đến 80 giờ mỗi tuần, theo nhịp độ của một kẻ độc đoán chẳng cần biết đến sự mệt mỏi, sự động viên khích lệ. Nhưng kết quả thì không thể còn gì đáng hài lòng hơn: khoảng 2.000 cổ đông của công ty có số tài sản và mức thu nhập của triệu phú. Trong bất cứ hoàn cảnh nào, Bill Gates luôn giữ được phong thái điềm tĩnh, vẻ lạnh lùng tự nhiên không kiểu cách. Nói tóm lại là một phong cách  ứng xử và làm việc dễ được chấp nhận. Myriam Lubow, một trong những nhân viên lâu năm của hãng, nhận xét: “Trong 15 năm, Bill Gates không hề thay đổi một chút nào”. Ông chủ lớn sẵn sàng nhắc nhở những kẻ đối thoại tự tin nhất nên chỉnh đốn lại thái độ tác phong hoặc ngạo nghễ đưa ra lời kết án với vẻ chính xác tuyệt đối trước hệ thống cử tọa gồm các nhà quản lý đang ghi chép chăm chỉ. Tuy nhiên, Bill Gates không phải con người lạnh lùng, thậm chí ông còn được coi là vui tính. Trong một buổi dạ hội tại Las Vegas, Bill Gates bất ngờ xuất hiện với chiếc mũ đen ngộ nghĩnh, chếnh choáng hơi men và tự nhiên thư thái vui đùa cùng mọi người.

Trong tất cả các lĩnh vực viễn thông, Microsoft luôn giữ vị trí đứng đầu. Toàn thế giới đã từng biết đến những con khủng long bằng hình ảnh tổng hợp trong bộ phim “Công viên kỷ Jura”. Tác giả của chúng không ai khác ngoài Bill Gates và các cộng sự của ông. Họ đã sử dụng chương trình Softmage, với các phần mềm được dành để vẽ các loài bò sát. Truyền hình tương tác cũng là một “tác phẩm” hay được nhắc đến do Bill Gates liên kết với TCI (công ty hàng đầu về dây cáp) nhằm tạo một hệ thống riêng phân phối phim theo yêu cầu. Các máy vô tuyến đang là tương lai của ngành điện thoại? Bill Gates đã nắm trước cơ hội khi sớm liên kết với người đứng đầu trong lĩnh vực này, MeCaw, để phát triển một dự án dựa trên vệ tinh. Tổng số tiền đầu tư là 5 triệu USD, một con số khổng lồ với nhiều nhà kinh doanh nhưng lại chưa thấm vào đâu so với tài sản của vua máy tính.

Bill Gates tỏ ra là một nhà kinh doanh giàu tham vọng, mạo hiểm và có tầm nhìn xa. Ông đã nhanh chóng mua lại các công ty đang sở hữu những phần mềm hoặc kỹ thuật mà Microsoft còn thiếu. Ví dụ như phần mềm có khả năng phát hiện một hành trình hiệu quả nhất mà càng ngày càng có nhiều lái xe quan tâm vốn là của hãng Next Base được Microsoft mua lại. Hay phần mềm quản lý trương mục ngân hàng bằng máy điện toán có tên gọi là Quick-en của Intuit cũng bị Microsoft thu phục và hiện nay được đánh giá là một trong những phần  mềm thông dụng nhất tại Mỹ. Điểm đáng nói ở đây là các công ty sau khi bị “Billy the Wonderkid” (Billy, cậu bé kỳ diệu) nuốt chửng thì hình như lại lấy làm vinh dự. Jean - Philippe - Courtois, Tổng giám đốc của Microsoft - France, một người bạn tốt của Bill Gates từ nhiều năm nay, đã nói như sau: “Bill Gates  là một ông chủ khó tính, hay đòi hỏi. Ông yêu cầu các cộng sự viên tập trung tư tưởng triệt để cho công việc. Bill không chịu nổi kết quả làm việc kiểu gần đúng hay phỏng đoán. Ông rất bực khi nhân viên chuẩn bị hồ sơ không chu đáo. Trong trường hợp ấy, ông sẽ dồn người mắc lỗi vào chân tường bằng những lời lẽ khắc nghiệt. Bill còn là một ông chủ bướng bỉnh không bao giờ từ bỏ một dự án trước khi xem xét tất cả mọi phương diện”. Với tất cả những nét tính cách ấy,  Bill Gates đã tạo dựng nên tên tuổi, thương hiệu và tài sản như ngày hôm nay.

Microsoft và tương lai

Khi bạn đến Microsoft vì một cuộc hẹn, bạn có cảm tưởng như mình đang quấy rầy mọi người. Các nhân viên tiếp tân chẳng hề ngỏ lời chào bạn. Bạn phải tự gõ tên lên màn hình. Kế đó, bạn phải ngồi chờ máy phát lệnh cho qua. Trên các bức tường, tranh ảnh trang trí là những cảnh ghê rợn mang vẻ nghệ thuật giả tạo. Mặc dù chủ nhân tỏ ra là người ngưỡng mộ Leonard de Vinci nhưng ở nơi  đây, vấn đề thẩm mỹ là điều được quan tâm sau cùng. Mọi người làm việc tại chỗ của mình, như bị màn hình mê hoặc và người ta không cả ngừng việc để đi ăn trưa. Các căng tin và quán cà phê mở cửa thâu đêm suốt sáng bởi theo lời nói đùa của một nhân viên thì “tất cả mọi thứ có chứa cà phê đều khỏi phải trả tiền”. Đến cuối ngày làm việc, sớm nhất là 21 giờ đêm, các nhân viên có thể được mời tham dự “đêm điện ảnh”. Và đó là khoảng thời gian duy nhất thư giãn trong ngày. Brad Silverberg, quản lý một nhóm khoảng 300 nhân viên của Microsoft đã nói rằng “Microsoft không phải là một nghề mà là một lối sống”.

Cách đây mấy chục năm, bà mẹ của Bill Gates đã phải chịu thua, đầu hàng trước lối sống và phương pháp tư duy đầy cá tính của con trai mình. Nhưng phần đông các thế giới máy tính vẫn còn chưa “khôn ngoan” được như thế. Hiện nay, có rất nhiều website được dựng lên với nhiệm vụ duy nhất là chửi bới và hạ thấp Bill Gates. Có những hãng luật chỉ tập trung nghiên cứu và theo đuổi cho bằng được mong ước “dạy” cho Bill Gates biết thế nào là thất bại. Và có những người chỉ cần nghe thấy cái tên Bill Gates là nổi cáu và cảm thấy khó thở. Ba hãng Netscafe, Oracle và Sun Microsystem thì công khai tuyên bố sẽ hợp thành một tập đoàn quân thập tự chinh để “ngăn cản kế hoạch muốn thống trị toàn thế giới” của vua máy tính.

Bill Gates tận hưởng tất cả không khí chiến đấu sục sôi đó. Những thách thức (cả lành mạnh và không lành mạnh) chỉ khiến ông thêm can đảm tiến bước và nỗ lực làm việc, sáng tạo hơn nữa. Hơn thế, Bill Gates không đơn độc, bên cạnh ông có những bộ óc thông minh, giàu trí tưởng tượng và sẵn sàng nỗ lực đến cùng cho mục tiêu chung. Có nhiều người cho Bill Gates là kẻ lạnh lùng, song thực tế ông chỉ có một quan niệm: ganh đua chính là một bộ môn thể thao thú vị nhất mà ông nhất định luôn muốn giành phần thắng.

Suốt gần 20 năm qua, Microsoft đã thành công trong việc khắc họa một ý tưởng giản đơn nhưng mang tính cách mạng, đó là xây dựng phần mềm máy tính hoàn toàn độc lập và quan trọng không thua kém gì các loại vật liệu chế tạo. Điều này khiến cho vấn đề vật liệu trở nên đơn giản hơn và khuyến khích những khuynh hướng của các nhà lập trình, mang lại rất nhiều lợi ích cho người tiêu dùng vì họ có thể mua được những chiếc máy tính với giá rẻ hơn và hữu dụng hơn. Trong tương lai, phương châm làm việc của Microsoft và ông chủ Bill  Gates vẫn thống nhất theo quan điểm ấy, vì lợi ích người tiêu dùng và vì sự phát triển của cả nền công nghệ thông tin thế giới. Khi được hỏi: “Anh tự cho mình là một nhà phát minh hay một công nghệ gia?”, Bill Gates đã trả lời: “tôi là sự tổng hòa của cả hai. Tôi quan tâm đến cả thị trường lẫn các vấn đề kỹ thuật. Trên thực tế, tôi coi chúng là một khi cần xử lý. Và nếu như tôi không có đủ thời  gian để tự hoạch định lấy chương trình thì tôi cũng mong muốn các cộng sự của tôi dành hết sức mình cho công việc đó”. Thái độ làm việc nghiêm túc của Bill  Gates và cộng sự chính là tấm gương sáng và cũng là bí quyết mang lại thành công cho Microsoft và ông vua máy tính ngày nay.

Bill Gates

Ngày nay, cái tên Bill Gates đã trở thành ngôi sao sáng chói trên bầu trời điện toán thế giới. Trở thành triệu phú từ năm 19 tuổi nhưng tiền bạc không phải là mục tiêu cuối cùng của thần đồng máy tính này. Chính niềm khát khao mở ra con đường mới cho ngành vi xử lý mới mang lại cho ông những thành công vang dội. Tập đoàn Microsoft và ông chủ Bill Gates đã ghi dấu ấn ở mọi nơi nhờ xác lập được ngôn ngữ chung cho mọi loại máy tính. Giờ đây đứng trước chàng khổng lồ Microsoft, tất cả các đối thủ cũ của nó chỉ còn là những chú lùn thảm hại.