Roman Abramovich

Tỉnh trưởng Chukotka, chủ câu lạc bộ Chelsea, mối tình tay ba với người đẹp Dasa... Cuộc đời của tỷ phú Roman Abramovich không lạ với nhiều người, nhưng làm thế nào một đứa trẻ mồ côi bất hạnh trở thành người giàu nhất nước Nga?

Mồ côi

Roman Arkadievich Abramovich sinh tại Saratov (miền nam nước Nga). Mẹ của nhà tỉ phú tương lai cho rằng tốt hơn hết bà nên sinh con trai tại thành phố quê hương Saratov, thay vì ở Syktyvkar (gần Crimea), nơi bà đang sống cùng chồng.

Nhiều cư dân Saratov đã trở thành những nhà văn tài ba, những nhà tư tưởng nổi tiếng; vì thế, người Nga tin rằng con họ sẽ chào đời dưới một ngôi sao sáng nếu được sinh ra từ Saratov.

Nhưng may mắn chẳng hề đến với cậu bé Roman. Mới hai tuổi rưỡi Roman mất cả cha lẫn mẹ.

Cái chết bi thảm của cha mẹ nhà tỷ phú - Irina và Arkadi ở Syktyvkar chỉ còn một người duy nhất nhớ, người vô tình trở thành chứng nhân cái chết của cả đôi vợ chồng trẻ này, cựu y tá Svetlana Skriyabina.

"Năm 1967, tôi tốt nghiệp trung cấp y tế và được phân công làm y tá một bệnh viện công. Ngay ngày làm việc đầu tiên, người ta chở đến một thiếu phụ trẻ bị nhiễm độc nặng do lén chồng phá thai và uống những thứ thuốc rất mạnh. Cô ta nằm ở chỗ chúng tôi cả tháng trời, không ngồi dậy nổi. Cô vừa nằm, vừa đan quần áo cho đứa con trong bụng. Tôi rất thích ngắm đôi tay cô ta - những ngón tay mảnh dẻ mà sau tôi được biết, cô ta là nghệ sĩ dương cầm. Cô rất đẹp, mắt to nâu và tóc màu hung sáng.

Khi Arkadi tới và nghe chúng tôi thông báo bệnh tình của vợ, ông ta đau khổ: "Tất cả tại tôi". Ông ta xoay sở mang tới bệnh viện bình oxy và thuốc hiếm đặt mua từ Vokruta. Khi mẹ vợ ông từ Saratov tới, bà nhiếc móc ông gay gắt và cấm không cho ông tới gần Irina. Từ đó ông ta chỉ dám đứng sau cánh cửa. Ngày 18/10, bệnh tình Irina trở nặng, và sáng sớm ngày 23/10 cô qua đời, mới 27 tuổi, không sống nổi một ngày sau khi sinh con trai. Một năm rưỡi sau thì đến lượt người ta chở Arkadi vào bệnh viện, bà Skriyabina kể tiếp. Ông bị gãy chân, cổ và xương sống do bị một tấm bê tông từ cần cẩu rơi trúng trên công trường. Vài ngày sau ông ta cũng qua đời. Cậu bé Roman Abramovich sống với bà tới năm lên bốn thì được chuyển về cho bác là ông Leib Abramovich ở Ukhta nuôi dạy.

Roman sống ở Ukhta tới năm 1974, sau đó, năm 1982 cậu trở lại đây và ghi danh vào trường Đại học công nghiệp. Tuy nhiên, việc học không suôn sẻ lắm do cậu đã bắt đầu kiếm những đồng tiền đầu tiên. Ông bác của Roman Abramovich là một người rất thanh thế ở tỉnh này. Cuối thập niên 80 ông là Giám đốc vật tư cho tổ hợp Pechorles. Láng giềng kể lại Leib đáp ứng vật liệu gần như cho toàn bộ miền bắc nước Nga. Thời Liên Xô, trong khi các cửa hàng chỉ có những mặt hàng đồng loạt thì trong kho ông bác Leib có thể tìm được đồ gỗ Nam Tư, quần áo mốt, thực phẩm đặc sản. Các lãnh đạo thành phố đều là bạn của ông ta.

Quân ngũ

Roman may mắn khi thực hiện nghĩa vụ quân sự giữa hai cuộc chiến tranh Afghanistan và Chechnya. Đơn vị Abramovich đóng ở Kirzhach. Đó là lúc tình trạng vô chính phủ ngự trị trong quân đội Liên Xô, nơi những "cậu ấm" Matxcơva và người Do Thái hầu như không được thiện cảm.

Abramovich đã khéo léo xây dựng quan hệ với sĩ quan chỉ huy. Cậu không hút thuốc, không uống rượu, chơi thể thao, tham gia lập đội bóng và đội văn nghệ không chuyên.

Khi có một tân binh tên Edil Aitnazarov từ một ngôi làng nhỏ ở Kirghizia được phiên về đơn vị , Abramovich hướng dẫn cặn kẽ chàng tân binh này mọi lẽ, từ việc đi hái nấm (thứ không mọc ở Kirghizia) đến việc dạy tiếng Nga cho Edil.

Một năm rưỡi sau Edil được giải ngũ sớm do gia đình có việc không may. Roman đã dốc hết tiền túi cho Edil đi đường, thậm chí còn vay thêm của một số đồng đội.

Những năm quân ngũ đã phát triển những phẩm chất giúp Abramovich thành đạt như hiện nay: khả năng vượt qua khó khăn và mất mát, tính tự lập.

Doanh nhân

Abramovich giải ngũ vào cao điểm của cải tổ và phong trào hợp tác. Cậu trở lại Uhta và thi vào đại học, thời gian đầu cố không để giấc mộng làm giàu lôi cuốn khỏi việc học hành. Nhưng rồi cuối cùng cậu cũng mở hợp tác xã "Tiện nghi" và bắt đầu sản xuất, bán búp bê. Hợp tác xã mang lại lợi nhuận không tồi, nhưng Abramovich chỉ thật sự kiếm được những món tiền lớn sau khi Liên Xô tan rã.

Dưới thời của Boris Yeltsin, các cuộc cải cách kinh tế được đẩy mạnh trong khi các nhà thừa hành luật pháp lại không theo kịp với thực tiễn cuộc sống. Nhiều người sống trong buổi giao thời này hiểu được lợi nhuận kếch sù nằm trong việc buôn bán dầu hỏa dù không nhất thiết là phải sản xuất ra nó.

Chỉ cần xin được giấy phép xuất khẩu và bán ra thế giới với giá thị trường, trong khi mua vào theo giá nội địa. Một trong những người đầu tiên nghĩ ra khả năng này là Abramovich.

Cuộc gặp đầu tiên của Roman Abramovich với nhà tài phiệt Nga Boris Berezovski (nay sống lưu vong tại Anh) là trên du thuyền Peter Aven của ông ta. Chàng thanh niên Abramovich đã gây ấn tượng tốt đối với doanh nhân Berezovski rất nổi tiếng khi ấy. Theo lời của tổng biên tập tờ Tiếng Vọng Matxcơva Aleksei Venediktov, Berezovski từng gọi Abramovich là "người trẻ tài hoa nhất mà Berezovksi từng được biết".

Tuy Berezovski phủ nhận điều này nhưng sự thật là chỉ vài tháng sau cuộc gặp đầu tiên đó, cả hai đã cùng nhau đưa ra dự án thành lập Công ty dầu khí Sibneft. Berezovski có các mối quan hệ cần thiết trong chính phủ để giúp dự án được phê duyệt, còn Abramovich có kinh nghiệm trong lĩnh vực kỹ thuật khá phức tạp là khai thác dầu khí. Khi đó, Abramovich đã là một nhà mua bán dầu khí lão luyện.

Thâm nhập "gia đình"

Nhờ Berezovski, Abramovich thâm nhập được vào "gia đình" - nhóm những nhân vật thế lực quanh Boris Yeltsin. Berezovski đã giới thiệu Abramovich với bà Tachiana Dyachenko, con gái của tổng thống Yeltsin, và với chính tổng thống. Quan hệ của Abramovich với Tachiana trở nên thân thiết từ đó.

Roman là khách mời thường xuyên trong các buổi tiệc ở nhà nghỉ của Tachiana (có lần, khi Abramovich đi ôtô tới nhà nghỉ Tachiana và mang trái cây chở theo từ trên xe vào nhà, một người khách buông lời nhận xét: "Cậu bồi bàn thật dễ thương!"). Họ cùng nhau tới làm khách trên du thuyền của Berezovski, cùng đi trượt tuyết.

Những lời đàm tiếu xuất hiện. Không ai khác chính Korzhakov, cận vệ của tổng thống Yeltsin, phao tin đồn này khi nói ông được lệnh "dẹp bỏ một kẻ nắm thông tin về quan hệ riêng tư của con gái tổng thống và Abramovich".

Nhưng theo quyển sách, tất cả chỉ là tin đồn. Còn điều mà ai cũng tin là vị thế của Abramovich trong "gia đình" ngày càng vững chắc. Càng ngày Tachiana và những người khác trong "gia đình" thấy rằng chơi với Abramovich có vẻ đơn giản hơn nhiều so với người bạn vong niên của anh ta, Berezovski. Abramovich bắt đầu được gọi là "thủ quĩ của gia đình".

Abramovich không muốn làm chính trị. Ông ta chỉ quan tâm tới kinh doanh. Nhưng Berezovski đã đưa ông ta vào guồng máy Kremlin.

Khi Vladimir Putin trở thành thủ tướng và được xem là "một nửa người kế nhiệm B. Yeltsin", chính Abramovich đã có những cuộc nói chuyện riêng với các thành viên nội các tương lai.

Tiếp đó, Abramovich tổ chức và tài trợ cho Đảng Thống nhất, được coi là khối chính trị giúp Putin trở thành tổng thống Nga. Đảng Thống nhất giành chiến thắng tại cuộc bầu cử vào Đuma (Hạ viện) Nga, quan hệ của Abramovich với Tổng thống Putin được củng cố.

Khi các nhà tài phiệt bất bình với tổng thống (Berezovski muốn có một ghế trong chính phủ trong khi ông Putin tuyên bố tự ông sẽ ra quyết định), Abramovich đứng về phía Putin và tỏ ý sẽ tuân thủ nghiêm ngặt luật chơi mới.

Niềm tin của tổng thống vào sự trung thành của Abramovich lớn tới nỗi Putin không mời tỉ phú này tới một cuộc gặp đáng nhớ với giới doanh nhân, trong đó ông kêu gọi họ từ bỏ sự can thiệp quá sâu vào chính trị!

Trở thành thống đốc

Năm 1999, Abramovich ra tranh cử ghế nghị sĩ của vùng Chukotka (đông bắc Nga, phía nam của vòng Bắc cực) và thắng cử. Nhiều người cho rằng mục tiêu duy nhất của Abramovich là nhận được quyền miễn trừ của nghị sĩ.

Lại có người nói Abramovich làm thế theo đề nghị của V. Putin: tổng thống muốn có một người trung thành ở nơi xa xôi nhưng có tầm quan trọng này (cách Alaska của Mỹ bằng eo biển Bering). Còn giả thiết thứ ba nói chính thống đốc Chukotka A. Nazarov, người mà Abramovich làm quen trong quá trình làm chính trị, muốn điều đó.

Nhưng dẫu theo giả thiết nào thì Abramovich đã làm việc có trách nhiệm dưới tư cách nghị sĩ. Ông đích thân đi tìm hiểu đời sống dân tình ở Chukotka rồi mới bắt đầu chương trình hỗ trợ cử tri của mình.

Thống đốc Nazarov, người mà dưới sự lãnh đạo của ông ta khu vực Chukotka lâm vào cuộc khủng hoảng kinh tế, cảm thấy bị sỉ nhục. Các văn phòng từ thiện của "Cực hi vọng" mà Abramovich sáng lập không ít lần bị tấn công.

Nhưng Abramovich không sợ hãi. Ông công khai nói mình muốn trở thành thống đốc và mặc cho sự phản đối mạnh mẽ của Nazarov, Abramovich ra tranh cử và thắng cử, trở thành thống đốc Chukotka từ năm 2001 (nhiệm kỳ tới tháng 12-2005). Nhiều người Eskimo vùng đông bắc xa xôi của nước Nga này coi Abramovich như vị cứu tinh.

"Ngài Chelsea"

Abramovich trở thành "ngài Chelsea" nhờ ông bạn người Anh làm bầu bóng đá tên Pini Zahavi. Họ biết nhau năm 1998, khi Zahavi tới nước Nga tìm hiểu tình hình bóng đá tại đây. Lúc quyết định trở thành chủ nhân một CLB bóng đá Anh, Abramovich đề nghị Zahavi tổ chức cho mình gặp các cầu thủ của Manchester United (CLB mà Abramovich nhắm mua khi đó).

Tháng 4-2002, ông ta tới xem trận đấu của M.U với Real Madrid. Một trong những cầu thủ của M.U là Rio Ferdinand vẫn còn nhớ lại đầy thiện cảm khi anh ta dẫn Abramovich đi tham quan M.U, nhà tỉ phú đã hát vang cùng với người em trai bốn tuổi của Rio.

Việc mua M.U không thành, Zahavi lại giới thiệu bạn mình với ông chủ Chelsea Ken Bates. Lúc đầu, việc một doanh nhân Nga không tên tuổi dám mua một CLB bóng đá Anh gần như đã gây xì-căng-đan. Nhưng chẳng bao lâu sau các cổ động viên Anh hiểu rằng Abramovich thật lòng quan tâm tới CLB và chỉ muốn mang tới điều tốt lành.

Nhưng ở nước Nga thì đó lại là một câu chuyện khác. Nhiều người tới nay vẫn cho rằng Abramovich đã dùng tiền của người Nga để mua cho mình một món đồ chơi quá đắt. Một trong những người lên án mạnh nhất là thị trưởng Matxcơva Yuri Lyzhkov. Đảng “Tổ quốc - tất cả nước Nga” của ông đã thua khối Thống nhất trong cuộc bầu cử Đuma vừa qua.

Bước vào thế giới thượng lưu Anh

Cuộc đời tỉ phú đã làm mất đi nhiều niềm vui dung dị. Abramovich không còn có thể thoải mái đi chơi công viên hay đơn giản là dạo cửa hàng trên Oxford Street. Nhưng cuộc sống ấy cũng có những ưu điểm của nó. Chẳng hạn như bè bạn mới. Sau khi mua Chelsea, nhiều cánh cửa tiến thân ở Tây Âu đã mở ra cho đứa trẻ mồ côi Ukhta ngày nào.

Abramovich kết giao với huân tước Jacob Rothschild và làm bạn với con trai ông là Nate. Người ta cho rằng việc Abramovich trở thành bạn của thái tử Charles chỉ còn là vấn đề thời gian: có lần thái tử đã gián tiếp nhờ Abramovich giúp đỡ khi cần tới gấp một nơi nào đó, và Abramovich đã cho thái tử sử dụng máy bay riêng của mình.