Bậc 3: Những người đầu tư "ma lanh"

Có 3 hạng đầu tư khác nhau trong nhóm này. Nhóm đầu tư này có ý thức rõ về nhu cầu đầu tư. Họ có thể tham gia vào các chương trình hưu trí ở công ty nơi họ làm việc và quỹ đầu tư hưu trí khác. Họ thỉnh thoảng cũng có những khoản đầu tư bên ngoài với các quỹ tương hỗ, thị trường chứng khoán, thị trường trái phiếu …

Nhìn chung, họ là những người thông minh có nền học vấn vững vàng. Họ chiếm 2/ 3 dân số nước Mỹ, và được các nhà xã hội học xếp thành “giai cấp trung lưu”. Tuy nhiên, khi đề cập đến chuyện đầu tư, họ thường không được giáo dục về lĩnh vực đó, hoặc không có sự “tinh vi chuyên nghiệp” của giới đầu tư. Họ ít khi đọc báo cáo tài chính hàng năm hay bản cáo bạch của công ty, mà làm sao họ đọc được nhỉ? Họ không được dạy cách đọc hiểu báo cáo tài chính. Họ thiếu kiến thức về tài chính. Có thể họ có nhiều bằng cấp cao, có thể là bác sĩ hay thậm chí là kế toán viên, nhưng rất ít người trong số họ được đào tạo chính thống về những thắng thua trong thế giới đầu tư.

Ở bậc này có 3 hạng đầu tư khác nhau. Họ thường là những người thông minh, có học thức cao, kiếm được nhiều tiền và chịu đầu tư. Thế nhưng vẫn có sự khác nhau rõ rệt.

Bậc 3-A. Những người thuộc bậc đầu tư này tạo thành một nhóm gọi là “không muốn bị làm phiền’’. Những người này tự thuyết phục mình là họ không hiểu gì về tiền bạc và sẽ không bao giờ muốn hiểu. Họ thường nói những câu đại loại như :

“Tôi không giỏi tính toán lắm với mấy con số’’.

“Tôi sẽ chẳng bao giờ hiểu được thế nào là đầu tư”.

“Tôi quá bận rộn”.

“Sao mà lắm công việc giấy tờ đến thế”.

“Vấn đề đó quá phức tạp đối với tôi”.

“Đầu tư là rủi ro”.

“Tôi thích để các nhà chuyên nghiệp quyết định tiền bạc giùm tôi”.

“Chuyện ấy sao mà phiền phức đến thế”.

“Chồng (vợ) tôi lo chuyện đầu tư của gia đình tôi”.

    Những người này chỉ biết bỏ tiền vào kế hoạch hưu trí, còn không thì giao hết cho một chuyên viên kế hoạch tài chính luôn khuyên họ nên “đa dạng hóa”. Họ gạt tương lai tiền bạc ra khỏi đầu mình, chỉ biết mỗi ngày đi làm cật lực mà vẫn tự nói với mình: “Ít nhiều gì thì ta cũng có một chương trình hưu trí”.

Khi họ về hưu, họ sẽ biết những khoản đầu tư hưu trí của họ đã hoạt động như thế nào ngay mà.

Bạn có biết ai thuộc cấp bậc 3–A không?

Bậc 3–B. Nhóm thứ hai này được gọi là nhóm của những kẻ “đa nghi”. Những người này biết hết mọi lý tại sao một khoản đầu tư sẽ bị thất bại. Có những người này bên cạnh bạn thật là nguy hiểm. Họ nghe có vẻ thông minh, lý luận chặt chẽ, lời nói của họ lại có trọng lượng vơi bạn vì vị trí công việc họ đang giữ. Họ thành công trên lĩnh vực chuyên môn của họ, nhưng thực tế họ chỉ là những tên hèn nhát nấp sau cái vỏ trí thức của mình. Những người đó có thể bảo cho bạn biết chính xác làm thế nào và tại sao mà mỗi chuyện đầu tư của bạn sẽ bị người ta lừa gạt. Khi bạn đến hỏi ý kiến của họ về loại cổ phiếu hay một công cụ đầu tư nào đó, bạn sẽ ra về với tâm trạng hết sức hoang mang và sợ hãi. Những người này thường nói những câu đại loại như “ồ , trước đây tôi đã từng bị như vậy. Bọn ấy đừng hòng lường gạt tôi một lần nào nữa”.

Họ thường khoe khoang những thứ như: “Đại lý môi giới của tôi ở hãng MellLynch hay Dean Witte ... ” Dùng những tên nổi danh như thế chẳng qua họ chỉ muốn che giấu nỗi bất ổn sâu kín trong lòng họ.

Nhưng mà kì lạ thay, những người “đa nghi” như thế lại là những người hay hùa theo đám đông như những con cừu ngoan ngoãn. Ở chỗ làm, họ tranh thủ đọc những trang tài chính hay tạp chí Wall Street. Rồi sau đó họ kể lại những gì họ đọc được cho người khác trong giờ giải lao. Ngôn ngữ của họ toàn những tiếng lóng, những thuật ngữ của giới đầu tư.        

       Họ bàn về những mối đầu tư lớn nhưng không bao giờ tham gia. Họ tìm những cổ phiếu được đăng trên trang nhất, và nếu như bài bình luận tốt, họ sẽ đi mua những cổ phiếu đó, nhưng điều đó thường là quá trễ. Những nhà đầu tư khôn ngoan thực sự đã mua chúng từ lâu trước khi giới nhà báo đưa tin về chúng. Những người ‘đa nghi’ lại không hề biết điều đó.

     Khi gặp tin xấu, họ phê phán và nói những câu như “Tôi biết mà”. Họ nghĩ họ là người chơi, nhưng thực sự họ là kẻ bình luận đứng ngoài lề. Họ rất muốn tham gia trò chơi, nhưng tận sâu trong lòng họ lại bị ám ảnh nỗi sợ bị thua, bị mất tiền. Sự bảo đảm lấn lướt cả sự thú vị và kích động của trò chơi đó.

Các nhà phân tâm học cho biết sự đa nghi là tổng hợp giữa nỗi sợ và sự ngu dốt, từ đó dẫn đến sự kiêu căng. Những người như thế thường nhảy vào thị trường khá trễ khi có sự biến động lớn, chờ đợi đám đông hay có chứng cứ rõ ràng và quyết định đầu tư của họ là đúng vì họ chờ đợi dấu hiệu thông tin đó, họ nhảy vào thị trường trễ, mua ở giá cao và bán giá thấp. Khi thị trường suy sụp. Họ gán từ “bị lừa đảo” cho việc mua cao bán thấp đó. Những điều mà họ sợ xảy ra cứ xảy ra với họ hết lần này tới lần khác.

Họ mua cao và bán thấp bởi vì họ quá “ma lanh” cho nên họ trở nên quá cẩn thận. Họ khôn ngoan đó nhưng họ sợ bị rủi ro và sai lầm, cho nên họ cố học hỏi nhiều hơn để khôn ngoan hơn. Một khi họ càng biết nhiều, họ chỉ càng thấy nhiều rủi ro hơn, và lại khiến họ miệt mài tìm hiểu nhiều hơn. Sự cẩn thận đến mức đa nghi thái quá khiến họ cứ lần nữa mãi và làm cho họ chậm hơn so với mọi người. Họ nhảy vào thị trường khi lòng tham thắng thế nỗi sợ trong lòng họ.

   Tuy nhiên, khía cạnh xấu nhất của người này là tiêm nhiễm người xung quanh với nỗi sợ khủng khiếp của họ được che giấu bằng vỏ bọc tri thức. Khi đề cập đến đầu tư, họ có thể bảo cho bạn biết tại sao mọi chuyện không suôn sẻ nhưng họ lại không thể bảo bạn làm sao cho mọi chuyện trơn chu. Những người này thường có mặt ở khắp mọi nơi, từ trong các học viện, chính phủ cho đến tôn giáo, hệ thống thông tin đại chúng. Họ ưa nghe chuyện khủng hoảng tài chính hay vụ bê bối để họ có thể “truyền bá” đi. Thế nhưng, họ hầu như rất hiếm có những điều gì tốt để kể về thành công tài chính. Người đa nghi rất dễ khám phá ra những gì sai lầm đó chính là cách họ tự bảo vệ mình không bị lộ tẩy sự thiếu hiểu biết của mình.

    Những người đầu tư này được gọi là Cynics. Từ nay có nguồn gốc xuất phát từ một trường phái thuộc Hylap cổ đại. Thời ấy, trường phái này bị xã hội khinh bỉ vì sự kiêu căng và thái độ dè bỉu mỉa mai của họ đối với thành công hay công trạng của người khác. Khi đả động đến tiền bạc có rất nhiều người thuộc loại này mà những người đó có học vấn cao và thông minh. Hãy cận thận trước những người này và đừng bao giờ cho phép họ soi mói đến các giấc mơ tài chính của bạn. Dĩ nhiên, trong thế giới tiền bạc không thiếu hạng người lừa đảo, mánh mung bịp bợm, nhưng thử hỏi có ngành nào mà lại không có những câu ấy không?

Bạn có thể làm giàu nhanh mà không cần nhiều tiền và không phải chịu nhiều rủi ro. Điều đó hoàn toàn có thể nhưng chỉ khi nào bạn sẵn sàng cho phép con người bạn dám tin tưởng vào khả năng hiện thực đó. Một trong những việc bạn làm là để cho đầu óc của bạn cởi mở và phóng khoáng và hãy đề phòng trước hạng người đa nghi hay những kẻ bịp bợm. Cả hai loại người đó rất nguy hiểm về tiền bạc.

Bạn có biết ai thuộc cấp bậc 3-B không?

Bậc 3-C. Nhóm thứ ba trong bậc đầu tư này là những người “cờ bạc”. Trong khi những kẻ “đa nghi” quá cẩn thận, nhóm này lại khá cẩu thả. Họ nhìn vào thị trường chứng khoán, hay bất cứ thị trường đầu tư nào, giống như cách họ nhìn vào thị trường sòng bạc ở Las Vegas. Đó chỉ là may mắn. Họ ném con xúc xắc và cầu nguyện. Nhóm này không có một quy tắc hay một quy luật đầu tư nào cả. Họ muốn hành động như những “tay chơi lớn”, cho nên họ cứ ngụy trang như những đại gia lắm tiền cho tới khi họ thắng hay thua hết, cơ hội thua thường xảy ra rất nhiều. Họ tìm kiếm những “bí mật” đầu tư hay thứ phép thuật mê tín “chiếc chén thánh”. Họ luôn tìm cách đầu tư mới mẻ và hồi hộp. Thay vì cần phải có sự cần mẫn dài hạn để học hỏi và hiểu biết, họ chỉ quan tâm đến những “mánh khoé” hay những ngõ tắt.

     Họ nhảy vào mua bán háng hóa, những cổ phiếu lần đầu bán ra công chúng, gas và dầu, gia súc, hay bất cứ thứ công cụ đầu tư nào mà con người có. Họ thích dùng kỹ thuật đầu tư “phức tạp’ như biên độ giao dịch, quyền mua bán cổ phần...họ nhảy vào chơi mà không biết ai là người chơi và ai là người đặt ra luật chơi.

Những người này là người đầu tư tệ hại nhất trên hành tinh. Họ luôn cố đánh nhanh thắng nhanh và biến. Khi được hỏi tình hình đầu tư như thế nào họ luôn miệng nói “chỉ huề vốn” hay “lời được một tí tẹo” thực tế là họ chỉ mất tiền, và mất nhiều tiền. Loại người đầu tư này mất đến 90% cơ hội, họ không bao giờ bàn về chuyện thua cuộc của họ cả, họ chỉ nhớ đến “cú thắng ngoạn mục” cách đây 6 năm, họ tự cho mình là khôn ngoan và không chịu thừa nhận họ chỉ may mắn mà thôi. Họ nghĩ tất cả những gì họ cần làm là chỉ cần thắng “một cú lớn” thôi là họ sẽ sống thoải mái và giàu có. Xã hội gọi kẻ này là những “tay cờ bạc hết thuốc chữa”. Thực tế sâu xa là khi đề cập đến chuyện đầu tư tiền bạc, họ chỉ là những kẻ lười biếng.

Bạn có biết ai thuộc cấp bậc 3-C không?